Najstarsze czasopismo elektryków polskich.
Ukazuje się od 1919 roku.

Przegląd Elektrotechniczny 07/2025

Przegląd Elektrotechniczny 07/2025

Archiwum publikacji

Archiwum publikacji

1. Elektrownia fotowoltaiczna w bezpośredniej współpracy z trakcją miejską

DOI: 10.15199/48.2025.07.01

Autorzy: Paweł MILEWSKI, Paweł MORDAWSKI

Streszczenie: Artykuł opisuje wdrożenie elektrowni PV o mocy 499,5 kWp do trakcji trolejbusowej. Skupiono się na praktycznym zastosowaniu systemu zarządzania energią (SEMS) oraz analizie jego architektury, obejmującej stację przekształtnikową i zespoły paneli PV. Omówiono tryby pracy, uwzględniając m.in. możliwości realizacji zasilania potrzeb własnych. Pokazano trudności techniczne wynikające z bezpośredniej współpracy z trakcją miejską. Dokonano analizy zmienności napięcia trakcji. Na drodze weryfikacji danych eksploatacyjnych potwierdzono zasadność wdrożenia.

Słowa kluczowe: trolejbusy, trakcyjna elektrownia PV, SEMS, zasobniki energii

PDFPobierz PDF

2. Analiza symulacyjna generatora szybkich elektrycznych stanów przejściowych EFTBurst w oprogramowaniu Matlab i LTSpice

DOI: 10.15199/48.2025.07.02

Autorzy: Dorota BUGAŁA, Dominik ZIEMIĘCKI

Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki komputerowego odwzorowania generatora szybkich elektycznych stanów przejściowych EFT/Burst w dwóch powszechnie stosowanych i przyjętych środowiskach symulacyjnych Matlab i LTSpice. Modele symulacyjne generatora pojedynczego impulsu oraz serii impulsów wykonano zgodnie z obowiązującą normą PN‑EN 61000-4-4. Przedstawiono przebiegi czasowe uzyskanych sygnałów w obu programach, które następnie wzajemnie porównano przy zastosowaniu wybranych parametrów statystycznych, odnosząc uzyskane odpowiedzi programów do normatywnego opisu teoretycznego. Wykazano, iż oprogramowanie LTSpic umożliwia uzyskanie dokładniejszego modelu generatora przy istotności parametrów symulacji takich jak czas trwania impulsu, czas narastania sygnału, czas trwania impulsu na poziomie 50%, czy przesunięcie wartości maksymalnej generowanego sygnału napięciowego. Przy analizie wartości napięć w całym czasie trwania impulsu, niższe wartości błędów uzyskano przy zastosowaniu generatora zamodelowanego w programie Matlab.

Słowa kluczowe: modelowanie zaburzeń elektromagnetycznych, szybkie elektryczne stany przejściowe, Matlab, LTSpice, kompatybilność elektromagnetyczna

PDFPobierz PDF

3. Analiza funkcji kosztu w optymalizacji silnika typu AC IPM o mocy 80 kW w zastosowaniach motoryzacyjnych

DOI: 10.15199/48.2025.07.03

Autorzy: Adrian MŁOT, Mariusz KORKOSZ, Marian ŁUKANISZYN, Piotr ZASOWSKI

Streszczenie: W pracy przedstawiono wpływ wybranych parametrów konstrukcyjnych silnika synchronicznego z magnesami zagłębionymi w wirniku (IPM) na gęstość wytwarzanego momentu. Na tej podstawie określono liczbę parametrów konstrukcyjnych w procesie optymalizacyjnym z wykorzystaniem algorytmu genetycznego. Zbadano funkcję celu odpowiedzialną za zmniejszenie kosztów wytworzenia podzespołów silnika. Obliczenia przeprowadzono z wykorzystaniem metody elementów skończonych w ujęciu dwuwymiarowym, zaimplementowanej w środowisku Matlab. Obliczenia polowe rozszerzono o analizę sprawności i strat mocy

Słowa kluczowe: silnik AC IPM, optymalizacja, algorytmy genetyczne, moment elektromagnetyczny

PDFPobierz PDF

4. Multi‑Criteria optimisation of power flow in distribution networks (MV) with local energy sources using evolutionary algorithms

DOI: 10.15199/48.2025.07.04

Autorzy: Sylwester FILIPIAK

Streszczenie: W artykule przedstawiono metody wielokryterialnej optymalizacji pracy sieci średniego napięcia (SN), uwzględniające aktualne wyzwania eksploatacyjne, z jakimi borykają się sieci dystrybucyjne SN. Metodologia zaproponowana w artykule umożliwia wykorzystanie algorytmów ewolucyjnych do koordynacji pracy lokalnych źródeł energii w sieci dystrybucyjnej. W artykule przedstawiono analizy związane z wielokryterialną optymalizacją z wykorzystaniem wybranych algorytmów ewolucyjnych i ich proponowanych modyfikacji. W analizach uwzględniono przyjęto kryteria optymalizacyjne dotyczące minimalizacji strat technicznych w analizowanych elektroenergetycznych sieciach dystrybucyjnych SN, minimalizacji odchyleń napięcia, minimalizacji przeciążeń urządzeń sieciowych oraz optymalizacji rozpływów mocy ().

Słowa kluczowe: sieci elektroenergetyczne, optymalizacja wielokryterialna, metody ewolucyjne, metody heurystyczne

PDFPobierz PDF

5. Optimization of the cleaning schedule for photovoltaic panels: simulation of profit maximization

DOI: 10.15199/48.2025.07.05

Autorzy: Kamil SZOSTEK

Streszczenie: Artykuł przedstawia wyniki symulacji mającej na celu optymalizację harmonogramu czyszczenia paneli fotowoltaicznych w kontekście maksymalizacji zysku netto farmy PV. Model uwzględnia degradację paneli, zabrudzenia (w ujęciu liniowym i logarytmicznym) oraz inflację wpływającą na ceny energii i koszty czyszczenia. Analizowano wpływ różnych parametrów (β, Cc, r) na opłacalność strategii utrzymania. Wyniki wskazują, że właściwie dobrane odstępy między czyszczeniami mogą znacząco poprawić rentowność inwestycji.

Słowa kluczowe: fotowoltaika, symulacja, optymalizacja, produkcja energii

PDFPobierz PDF

6. OOT module for Doppler effect emulation in GNU radio

DOI: 10.15199/48.2025.07.06

Autorzy: Kacper BEDNARZ, Jarosław WOJTUŃ,Cezary ZIÓŁKOWSKI

Streszczenie: Najczęściej badanym scenariuszem lokalizacji emiterów radiowych z wykorzystaniem metody SDF jest przypadek, w którym ruchomy odbiornik pozwala na określenie współrzędnych nieruchomego emitera. Ocena poprawności implementowanych procedur lokalizacji wymaga praktycznego zestawienia stanowiska pomiarowego i przeprowadzenia badań empirycznych. Moduł OOT pozwala na emulację różnych scenariuszy w warunkach laboratoryjnych z wykorzystaniem środowiska GNU Radio. Takie rozwiązanie znacznie upraszcza proces badania wypracowanych rozwiązań zarówno sprzętowych, jak i programowych. Moduł OOT do emulacji efektu Dopplera w środowisku GNU Radio.

Słowa kluczowe: lokalizacja emiterów, metoda SDF, emulacja, efekt Dopplera.

PDFPobierz PDF

7. A feed-forward neural network-based hybrid approach for wind power generation forecasting

DOI: 10.15199/48.2025.07.07

Autorzy: Tuan -Ho LE, Van -Ninh NGUYEN, Tham X. NGUYEN

Streszczenie: Głównym celem tego artykułu jest zaproponowanie hybrydowego podejścia opartego na modelu sieci neuronowej typu feed ‑forward do prognozowania generacji energii wiatrowej. Po pierwsze, model ARIMA jest używany do przewidywania szeregów czasowych energii wiatrowej. Po drugie, nieliniowy autoregresyjny model sieci neuronowej jest trenowany do tworzenia prognoz energii wiatrowej. Po trzecie, uzyskane prognozowane wartości generacji energii wiatrowej przy użyciu dwóch powyższych modeli są łączone przy użyciu modelu sieci neuronowej typu feed ‑forward. Na koniec, trzy okresy z belgijskich farm wiatrowych są wykonywane w celu walidacji skuteczności proponowanego podejścia. Końcowe wyniki pokazują, że proponowane podejście hybrydowe może zapewnić bardziej efektywne rozwiązania niż istniejące modele oparte na średnim błędzie bezwzględnym, średnim ważonym błędzie procentowym i statystykach kierunkowych.

Słowa kluczowe: Prognozowanie mocy wiatru, ARIMA, Nieliniowa autoregresyjna sieć neuronowa, Sieć neuronowa sprzężeniowo‑ ‑do przodu

PDFPobierz PDF

8. Niestandardowe wykorzystanie bloków funkcyjnych w diagnozowaniu rezerwy czasowej

DOI: 10.15199/48.2025.07.08

Autorzy: Marcin BEDNAREK, Tadeusz DĄBROWSKI

Streszczenie: Rozpatruje się rozproszony system sterowania, złożony ze stacji procesowych i operatorskich. Realizacja zadań sterownika odbywa się cyklicznie. Diagnozowanie czasu wykonania operacji pozwala na określenie minimalnego czasu cyklu zadania – czyli pozostawienia pewnej rezerwy czasu na operacje zabezpieczenia transmisji. W tym celu zastosowano niestandardowe użycie bloków funkcyjnych opierające się na wykorzystaniu wyjścia czasowego, które na bieżąco podaje wartość upływającego czasu od jego wysterowania.

Słowa kluczowe: blok funkcyjny, język FBD, diagnozowanie, rezerwa czasowa

PDFPobierz PDF

9. Praca ogniwa paliwowego w warunkach zmiennego obciążenia

DOI: 10.15199/48.2025.07.09

Autorzy: Zbigniew WATRAL, Adam ROSIEK, Andrzej MICHALSKI

Streszczenie: W artykule opisano badania laboratoryjne ogniwa paliwowego typu DMFC pracującego w warunkach zmiennego obciążenia. Przedstawiono wyniki badań przy zmianie charakteru obciążenia z rezystancyjnego na rezystancyjno indukcyjne i skokowej zmianie wartości prądu obciążenia. Badania prowadzono na zaaranżowanym stanowisku pomiarowym wykorzystującym kartę pomiarową podłączoną do komputera i sterowaną przez program napisany w środowisku LabView. Wsparciem przygotowującym do badań były symulacje w programie Simulink.

Słowa kluczowe: ogniwo paliwowe, zmiana obciążenia, układ zasilania

PDFPobierz PDF

10. Badania eksperymentalne metrologicznych właściwości systemów dynamicznego ważenia pojazdów samochodowych

DOI: 10.15199/48.2025.07.10

Autorzy: Ryszard SROKA, Janusz GAJDA, Piotr BURNOS, Mateusz DANIOŁ

Streszczenie: W pracy przedstawiono wyniki badań właściwości metrologicznych systemów dynamicznego ważenia pojazdów (Weigh‑In‑Motion – WIM). Głównym celem prowadzonych badań jest określenie warunków technicznych umożliwiających implementację systemów WIM działających w trybie bezpośredniego eliminowania z ruchu pojazdów przeciążonych. Przedstawiono parametry stanowiska badawczego, określono dokładność wyników uzyskiwanych z takich systemów oraz wskazano podstawowe czynniki wpływające na dokładność ważenia dynamicznego pojazdów.

Słowa kluczowe: dynamiczne ważenie pojazdów, systemy WIM, dokładność pomiarów, czynniki wpływowe

PDFPobierz PDF

11. Efektywność stosowania starszych kart graficznych w zadaniach uczenia głębokich sieci neuronowychublikacji.

DOI: 10.15199/48.2025.07.11

Autorzy: Fabian GIL, Robert BERCZYŃSKI

Streszczenie: Artykuł przedstawia badania wybranych modeli kart graficznych na czas trenowania konwolucyjnych sieci neuronowych przy użyciu zbioru obrazów mammograficznych. Wykazano, że odpowiednio dobrane parametry pozwalają na efektywne wykorzystanie starszych jednostek GPU w środowiskach z ograniczonymi zasobami obliczeniowymi. Zastosowanie transfer learningu oraz konfiguracji multi‑GPU umożliwia dodatkową optymalizację procesu uczenia.

Słowa kluczowe: efektywność obliczeniowa GPU, uczenie głębokie, uczenie transferowe, klasyfikacja obrazów medycznych

PDFPobierz PDF

12. Pomiar mocy sygnałów odkształconych

DOI: 10.15199/48.2025.07.12

Autorzy: Maciej KLEBBA, Adrianna KLEBBA, Michał BRODZICKI, Arkadiusz FRĄCZ

Streszczenie: Artykuł przedstawia problemy występujące podczas pomiaru mocy w przypadku występowania sygnałów odkształconych. Na przykładzie układu z prostownikiem jednopołówkowym przedstawiono wyniki pomiarów z wykorzystaniem mireników RMS i TRMS. Zaproponowano również prototypowe rozwiązanie pozwalające na inne spojrzenie na pomiar mocy sygnałów w których transfer energii nie występuje przez cały okres przbiegu.

Słowa kluczowe: metrologia, moc, sygnały odkształcone, PF

PDFPobierz PDF

13. Pomiar tłumienia światła przez dym powstający w wyniku spalania różnych substancji

DOI: 10.15199/48.2025.07.13

Autorzy: Michał MAZUR, Michał WIŚNIOS

Streszczenie: Artykuł przedstawia badania produktów spalania wykorzystujące analizę spektrofotometryczną do identyfikacji spalanego materiału. Analiza spektrofotometryczna spalanych substancji w tym badaniu polegała na pomiarze właściwości tłumiących dymu pochodzącego ze spalania poszczególnych materiałów, takich jak różne rodzaje drewna oraz tworzywa sztuczne. Autorzy artykułu przedstawili wstępne wyniki badań wykonanych na zaprojektowanym stanowisku badawczym.

Słowa kluczowe: elektronika, systemy sygnalizacji pożarowej, spektrofotometria, pożar

PDFPobierz PDF

14. Wyznaczanie podstawowych reaktancji prądnicy synchronicznej metodą małego poślizgu

DOI: 10.15199/48.2025.07.14

Autorzy: Włodzimierz PRZYBOROWSKI, Piotr PAZIEWSKI

Streszczenie: Wyznaczanie parametrów obwodowych maszyn synchronicznych – przede wszystkim reaktancji, jest jednym z trudniejszych problemów badania eksperymentalnego tych maszyn. Wynika to z silnej zależności reaktancji od stanu namagnesowania i zależności od kąta obrotu. Jest kilka metod wyznaczania tych parametrów z uwagi na złożoność fizykalną tych wielkości oraz konieczność wielostronnej weryfikacji. Jedną z metod wyznaczania głównych reaktancji maszyny jest metoda małego poślizgu. Osobliwością tej metody jest zasilanie obwodu twornika i ustalenie zgodności kierunku wirowania pola magnetycznego z kierunkiem obrotów magneśnicy – wirnika. W pracy przedstawiono wyniki eksperymentalnego wyznaczenia tych parametrów z zastosowaniem komputerowego wspomożenia pomiarów. Możliwe było rozszerzenie pomiarów o interwał zmian prędkości ponad wartości prędkości synchronicznej. Cyfrowy zapis pomiarów znacznie usprawnił badania i ułatwił analizę wyników. Należy podkreślić, że wskazane reaktancje są podstawą modelu matematycznego maszyny synchronicznej do opisu w stanach pracy prądnicowej i silnikowej, jak również w różnych stanach kinetycznych.

Słowa kluczowe: maszyna synchroniczna, reaktancje, metoda małego poślizgu

PDFPobierz PDF

15. Electric Field Sensor Based on a FET Transistor

DOI: 10.15199/48.2025.07.15

Autorzy: Bogdan DZIADAK, Jacek STARZYŃSKI

Streszczenie: W artykule przedstawiono projekt, implementację oraz walidację laboratoryjną sensora do detekcji słabych pól elektrycznych, bazującego na tranzystorze polowym (FET). Proponowane rozwiązanie wykorzystuje wysoką impedancję wejściową struktur MOSFET i JFET do przekształcania natężenia pola elektrycznego w mierzalny sygnał napięciowy. Analiza teoretyczna opisuje zależność między ładunkiem indukowanym, geometrią elektrody a odpowiedzią tranzystora. Zbudowano i przetestowano prototyp sensora z wykorzystaniem wzmacniacza TL071 z wejściem JFET. Wyniki eksperymentalne potwierdziły liniową zależność między napięciem wyjściowym a natężeniem pola w zakresie od 1 kHz do 300 kHz, przy minimalnej czułości wynoszącej 8 Vpp/m. Zbadano również wpływ powierzchni elektrody na czułość. Otrzymane wyniki wskazują, że zaproponowana architektura dobrze sprawdza się w pomiarach słabych pól w warunkach wymagających dużej czułości i odporności na zakłócenia, takich jak diagnostyka EMC i zastosowania biomedyczne

Słowa kluczowe: Sensor pola elektrycznego, tranzystor JFET, pomiary słabego pola elektrycznego

PDFPobierz PDF

16. Możliwości identyfikacji zwarcia w systemie z generacją rozproszoną

DOI: 10.15199/48.2025.07.16

Autorzy: Aleksandra SKUZA, Stanisław ZIEMIANEK, Marek SUPRONIUK, Bogdan PERKA

Streszczenie: Referat przedstawia możliwości poprawnej identyfikacji zwarcia w sieci wysokiego napięcia z generacją rozproszoną. Najbardziej narażonymi na niepoprawność działania zabezpieczeniami są zabezpieczenia działające w oparciu o kryterium podimpedancyjne. Tradycyjnie problem określenia wartości impedancji rozwiązuje się poprzez współczynniki korekcyjne lub poprzez zastosowanie uwspółbieżnienia zabezpieczeń odległościowych znajdujących się po przeciwległych stronach linii. Problem stanowią natomiast źródła zdalne, m. in. rozproszone odnawialne źródła energii, a zwłaszcza te działające okresowo (farmy wiatrowe czy fotowoltaiczne). Źródła te wprowadzają moc do linii poprzez urządzenia energoelektroniczne, które są wrażliwe na obniżanie się napięć. Z tego powodu możliwe są ich odłączenia w trakcie zwarć, co spowodować może zmniejszenie prądu i brak poprawności działania zabezpieczenia. W referacie przedstawione zostaną metody stosowane, by poprawić efektywność działania zabezpieczeń w systemie z generacją rozproszoną.

Słowa kluczowe: Zwarcia, OZE, Zabezpieczenia elektroenergetyczne

PDFPobierz PDF

17. Portable primary standard of absorbed dose to water for radiotherapy

DOI: 10.15199/48.2025.07.17

Autorzy: Adrian KNYZIAK, Weronika NIEDZIAŁEK

Streszczenie: Mobilny wzorzec pierwotny dawki pochłoniętej w wodzie do radioterapii został opracowany w Głównym Urzędzie Miar (GUM). Przedstawiono konstrukcję kalorymetru grafitowego, system pomiarowy oraz analizę sygnału. System został przetestowany w warunkach klinicznych, eliminując współczynniki korekcyjne: jakości wiązki, rekombinacji i polaryzacji. Pozwoliło to na dwukrotne zmniejszenie niepewności w warunkach klinicznych. Kalorymetr wraz z system pomiarowym został zweryfikowany w porównaniach kluczowych BIPM.IR‑K6 z wynikiem pozytywnym.

Słowa kluczowe: kalorymetr, dawka pochłonięta, system pomiarowy

PDFPobierz PDF

18. Artificial neural network approach for gas concentration determination using wavelength modulation spectroscopy

DOI: 10.15199/48.2025.07.18

Autorzy: Filip MUSIAŁEK, Jacek WOJTAS

Streszczenie: W pracy przedstawiono zastosowanie sztucznej sieci neuronowej do wykrywania metanu z wykorzystaniem laserowej spektroskopii absorpcyjnej z modulacją długości fali (ang. WMS – Wavelength Modulation Spectroscopy). Badania w układzie eksperymentalnym pokazały, że zaproponowana metoda umożliwia skrócenie czasu wyznaczania stężenia gazu do 70 ms. Poprawność pomiarowa, wyrażona za pomocą średniego błędu względnego (MAPE), wyniosła 1,7% natomiast precyzja pomiaru, wyrażona odchyleniem standardowym, wyniosła 0,94 ppm. Dolna granica wykrywalności miernika została oszacowana na 70 ppb na podstawie wykresu dewiacji Allana dla czasu uśredniania wynoszącego 150 s.

Słowa kluczowe: Sztuczne sieci neuronowe, laserowa spektroskopia absorpcyjna z modulacją długości fali

PDFPobierz PDF

19. Comparison of visual inspection, electroluminescence and infrared imaging methods in solar cell diagnostics

DOI: 10.15199/48.2025.07.19

Autorzy: Maurycy MAZIUK, Laura JASIŃSKA, Jarosław DOMARADZKI

Streszczenie: Coraz większy udział fotowoltaiki w światowej produkcji energii elektrycznej wymaga niezawodności oraz bezpieczeństwa długoterminowych inwestycji, którą zapewnia odpowiednio rozwinięta technologia wczesnej i precyzyjnej detekcji defektów w ogniwach i panelach słonecznych. Artykuł przedstawia porównanie wybranych metod analizy defektów w ogniwach fotowoltaicznych opartych na sprawdzonych metodach obrazowania. Nowością prezentowaną w pracy jest analiza obrazów elektroluminescencyjnych w wybranych kanałach spektralnych.

Słowa kluczowe: obrazowanie defektów, fotowoltaika, obrazowanie elektroluminescencyjne

PDFPobierz PDF

20. Performance of selected outlier‑tolerant linear regression algorithms implemented on Arm Cortex‑M

DOI: 10.15199/48.2025.07.20

Autorzy: Łukasz MAKOWSKI, Daniel WĘGRZYNOWSKI, Lidia KOCON

Streszczenie: W pracy oceniono możliwość implementacji algorytmów regresji liniowej na mikrokontrolerach w systemach pomiarowych. Badania objęły metody OLS, RANSAC, Hubera oraz Theila‑Sena, a następnie rozszerzono je o estymator Hampela. Analizowano zużycie pamięci, czas wykonania oraz odporność na wartości odstające. Eksperymenty na mikrokontrolerze STM32L476RG potwierdziły poprawne działanie w warunkach praktycznych i uwidoczniły kompromisy między dokładnością, wykorzystaniem zasobów a wymaganiami czasu rzeczywistego.

Słowa kluczowe: Analiza regresji, Wydajność obliczeniowa, Systemy wbudowane

PDFPobierz PDF

21. A low‑cost miniaturized circular patch antenna used for 5G mobile applications

DOI: 10.15199/48.2025.07.21

Autorzy: Radia TABET‑DERRAZ, Abdellatif BERKAT, Noureddine BOUKLI‑HACENE

Streszczenie: W tym artykule przedstawiamy niedrogą zminiaturyzowaną okrągłą antenę typu patch, którą można zintegrować z urządzeniami używanymi w technologii 5G. Miniaturyzacja została osiągnięta poprzez wprowadzenie szczelin w patchu. Pasmo zminiaturyzowanej anteny zostało zwiększone przez zastosowanie częściowej płaszczyzny uziemienia z okrągłą szczeliną. Prototyp ma pasmo impedancji ‑10 dB od 3,32 GHz do 3,62 GHz oraz szczytowe wzmocnienie 2,6 dBi. Wymiary anteny wynoszą około 31,6 × 35,9 mm², co czyni ją bardziej kompaktową i tańszą niż inne złożone anteny o podobnej wydajności.

Słowa kluczowe: Okrągła zminiaturyzowana antena łatkowa, niedroga antena, zwiększenie pasma, technologia 5G

PDFPobierz PDF

22. Garra‑Rufa‑tuned backstepping for wind‑disturbed drone tracking

DOI: 10.15199/48.2025.07.22

Autorzy: Bouziane GHOUAL, Benyssaad YSSAAD, Youssouf MEDDAHI, Bouziane MELIANI

Streszczenie: W niniejszej pracy przedstawiono innowacyjną strategię sterowania do śledzenia trajektorii drona, która łączy solidność sterowania metodą backstepping z adaptacyjnymi możliwościami optymalizacji oferowanymi przez metodę Garra‑Rufa. Choć regulatory backstepping są znane ze swojej wewnętrznej stabilności, ich skuteczność maleje w obliczu zakłóceń zewnętrznych, takich jak zmiany wiatru. Aby temu zaradzić, proponujemy zoptymalizowane przez Garra‑Rufa podejście backstepping, które dynamicznie dostosowuje parametry sterowania w celu przeciwdziałania takim zakłóceniom, znacząco zwiększając precyzję śledzenia i odporność systemu. Zaproponowane rozwiązanie zostało przetestowane na szczegółowym modelu drona, który uwzględnia zarówno aspekty geometryczne, jak i dynamiczne, co zapewnia realistyczne warunki oceny. Analiza porównawcza z konwencjonalnym regulatorem backstepping w identycznych warunkach wykazuje wyższość optymalizacji Garra‑Rufa w osiąganiu precyzyjnego śledzenia trajektorii nawet w trudnych środowiskach. Ponadto, porównania z regulatorem backstepping zoptymalizowanym metodą GWO pokazują, że Garra‑Rufa zapewnia lepszą adaptacyjność i wyższą wydajność, co potwierdza jej potencjał jako skuteczniejszej strategii optymalizacji w sterowaniu dronami.

Słowa kluczowe: Garra_Rufa, nieliniowe sterowanie dronem, śledzenie trajektorii drona, sterowanie metodą backstepping

PDFPobierz PDF

23. Enhanced maximum power point tracking in standalone photovoltaic systems using a hybrid FNN–PSO optimized fractional order PI controller

DOI: 10.15199/48.2025.07.23

Autorzy: Hadjer BENFATMA, Houari KHOUIDMI, Bessedik BOUBAKER

Streszczenie: W niniejszym artykule przedstawiono ulepszoną strategię śledzenia maksymalnego punktu mocy (MPPT) dla autonomicznych systemów fotowoltaicznych (PV) poprzez integrację sieci neuronowej typu Feedforward (FNN), algorytmu optymalizacji rojem cząstek (PSO) oraz regulatora całkująco‑proporcjonalnego rzędu ułamkowego (FOPI). Sieć FNN jest trenowana w celu przewidywania optymalnego napięcia pracy na podstawie rzeczywistych danych środowiskowych, takich jak nasłonecznienie i temperatura, podczas gdy algorytm PSO dynamicznie optymalizuje parametry regulatora FOPI, aby zapewnić dokładne i odporne śledzenie maksymalnego punktu mocy. System został zamodelowany i zasymulowany w środowisku MATLAB/Simulink, a jego wydajność oceniono zarówno w warunkach ustalonych, jak i zmiennego nasłonecznienia. W porównaniu z konwencjonalnym algorytmem Perturb and Observe (P&O), proponowane hybrydowe podejście cechuje się wyższą szybkością śledzenia, mniejszymi oscylacjami mocy oraz lepszą efektywnością pozyskiwania energii. Uzyskane wyniki podkreślają potencjał proponowanej metody w zakresie inteligentnego zarządzania energią w autonomicznych systemach PV.

Słowa kluczowe: Śledzenie Maksymalnego Punktu Mocy (MPPT), Sieć Neuronowa typu Feedforward (FNN), Optymalizacja Rojem Cząstek (PSO), Regulator Całkująco‑Proporcjonalny Rzędu Ułamkowego (FOPI), Autonomiczny System Fotowoltaiczny (PV), Metaheurystyczna Optymalizacja.

PDFPobierz PDF

24. Comparative research in common and differential modes of EMI propensity in series and parallel chopper drives for DC motors

DOI: 10.15199/48.2025.07.24

Autorzy: Mohammed Elamine LAHLACI, Mohamed MILOUDI2, Houcine MILOUDI, Abdelkader GOURBI, Mohammed Hamza BERMAKI; Mohamed MANKOUR, Abdelkader MOSTEFA

Streszczenie: Energoelektronika, zwana powszechnie elektroniką mocy staje się podstawowym komponentem inżynierii elektrycznej, przy czym prawie 15% całej wytworzonej energii elektrycznej, podlega konwersji. Ostatnie osiągnięcia w zakresie technologii półprzewodnikowych elementów mocy doprowadziły do opracowania mniejszych, lżejszych, tańszych i wydajnych przetworników mocy. W nowoczesnych zastosowaniach przemysłowych – szczególnie w pompach, wentylatorach i sprężarkach – w napędach silników prądu stałego (DC) są one szeroko stosowane z powodu swej zdolności do precyzyjnego spełniania wymagań operacyjnych. Jednakże elektromagnetyczna interferencja (EMI) w takich układach może w sposób negatywny wpływać na ich funkcjonowanie a nawet powodować awarie. Niniejsza praca przedstawia porównawcze badanie symulacyjne dwóch topologii konwertera DC/ DC stosowanych w sterowaniu napędami silników DC: tradycyjny szeregowy wirnik praz wirnik z synchronicznym przełączaniem. Przeprowadzona EMI jest analizowana pod kątem zarówno prądu wspólnego (CM) jak i prądu stałego (DC), stosując modelowanie obwodu w programie LTspice. W wirniku seryjnym zastosowano diody IRD530 MOSFET i MUR 460, podczas gdy w wirniku conz synchronizacją dwie IRF530 MOSFET dla dwukierunkowego przełączania. Wyniki przeprowadzonej symulacji pokazują że wirnik z synchronizacją wykazuje istotnie niższe poziomy EMI w porównaniu do konfiguracji szeregowej. Omawiane usprawnienie jest głównie związane ze zredukowanymi przejściówkami dv/dt i di/dt. Niniejsze odkrycia podkreślają efektywność synchronicznego przełączania we wzmacnianiu kompatybilności elektromagnetycznej (EMC) w układach napędowych silników DC.

Słowa kluczowe: Interferencja elektromagnetyczna (EMC), prąd wspólny CM, prąd różnicowy DM, silnik prądu stałego (DC)

PDFPobierz PDF

25. Environmental sound classification based on STFT features and Convolutional Neural Networks (CNNs)

DOI: 10.15199/48.2025.07.25

Autorzy: Razika SOUADEK, Nassir GUELLIL

Streszczenie: Klasyfikacja dźwięków miejskich stała się w ostatnim czasie obszarem badań ze względu na swoje zastosowania w ochronie środowiska. W niniejszym badaniu zaprezentowano model klasyfikacyjny wykorzystujący konwolucyjną sieć neuronową (CNN) w połączeniu z cechami opartymi na krótkoczasowej transformacie Fouriera (STFT), zaprojektowany do rozpoznawania różnych dźwięków miejskich. Model został wytrenowany na trzech zbiorach danych: UrbanSound, ESC‑50 oraz UrbanSound8K, podzielonych na klasy reprezentujące typowe dźwięki miejskie, takie jak ruch uliczny, odgłosy budowy i aktywność ludzka. Kluczowe etapy modelu obejmują ekstrakcję cech za pomocą STFT, augmentację danych w celu zwiększenia odporności oraz optymalizację architektury CNN. Wyniki oceny wskazują na wysoką skuteczność, osiągającą około 95% dokładności na danych walidacyjnych. Badanie to stanowi wkład w rozwój skutecznych systemów klasyfikacji dźwięków miejskich, które mogą wspierać inicjatywy inteligentnych miast i planowanie przestrzenne.

Słowa kluczowe: Klasyfikacja dźwięków miejskich, CNN, STFT

PDFPobierz PDF

26. Efficient static RSU placement to improve vehicular service and reduce latency

DOI: 10.15199/48.2025.07.26

Autorzy: Aissa BELHADJ, Ali KIES, Fatima Zohra MOSTEFA, Zoulikha MEKKAKIA MAAZA

Streszczenie: Jednostki przydrożne (RSU) są podstawowym elementem infrastruktury internetowej pojazdów, biorąc pod uwagę ich skuteczną rolę w zmniejszaniu opóźnień, utrzymywaniu niezawodnej komunikacji i zwiększaniu bezpieczeństwa danych. RSU są drogie, co wymaga skutecznego modelu wdrażania, który spełnia wymagania przy jednoczesnym zmniejszaniu kosztów. Lokalizacja RUS może wpływać na wydajność sieci pod względem opóźnienia czasowego i wydajności transmisji. W niniejszym artykule porównano różne podejścia stosowane w procesie wdrażania RSU, z których każde charakteryzowało się innym współczynnikiem wdrażania. Wyniki symulacji wykazały, że współczynnik prawdopodobieństwa połączenia zastosowany w podejściu ORSD był lepszy. Na podstawie tych wyników zaproponowaliśmy schemat wdrażania RSU oparty na prawdopodobieństwie łączności na skrzyżowaniach w celu zwiększenia szybkości łączności w sieci i zapewnienia obsługi jak największej liczbie pojazdów w tym samym czasie. Ponieważ cel wdrożenia był wielocelowy, zastosowaliśmy algorytm o nazwie BAOA w obszarze w mieście Oran w Algierii. Wyniki symulacji wykazały, że to podejście pozwala na osiągnięcie dobrego pokrycia pojazdów i skuteczne skrócenie opóźnień w porównaniu z innymi podejściami, które wykorzystują odcinek drogi w pozycji kandydackiej i uwzględniają zapotrzebowanie na ruch jako czynnik decydujący o wdrożeniu RSU.

Słowa kluczowe: jednostki przydrożne (RSU), rozmieszczenie, prawdopodobieństwo łączności, wydajność sieci

PDFPobierz PDF

27. Coot optimizer algorithm-based GMPPT to extract maximum power under partial shading conditions

DOI: 10.15199/48.2025.07.27

Autorzy: Ilyas MIMOUN, Youcef MIHOUB, Aicha ASRI, Said HASSAINE

Streszczenie: Warunki częściowego zacienienia (PSC) komplikują krzywą mocy i napięcia (PV) systemów fotowoltaicznych (PV), charakteryzującą się jednym globalnym punktem maksymalnej mocy (GMPP) i wieloma lokalnymi maksimami. Tradycyjne algorytmy MPPT często nie są w stanie zlokalizować GMPP w takich warunkach. W niniejszym badaniu zaproponowano algorytm optymalizacji Coot (COA) jako innowacyjne podejście do śledzenia GMPP w systemach fotowoltaicznych. Sugerowany algorytm COA rozwiązuje wady konwencjonalnych algorytmów MPPT w ramach PSC, a także wady optymalizacji roju cząstek (PSO), w tym zmniejszoną wydajność śledzenia i wydłużony czas śledzenia. Analiza porównawcza przeprowadzona przy użyciu MATLAB R2023b/SIMULINK oceniła wydajność COA-MPPT w układzie PV podczas złożonych PSC, a wyniki porównano z wynikami uzyskanymi przy użyciu PSOMPPT. Wyniki symulacji pokazują, że technika COA konsekwentnie osiąga wydajność przekraczającą 95% w różnych warunkach, co podkreśla jej skuteczność w zwiększaniu wydajności systemów PV. Co więcej, wyniki wskazują, że COA przewyższa technikę PSO zarówno pod względem wydajności, jak i szybkości śledzenia.

Słowa kluczowe: Systemy fotowoltaiczne (PV), warunki częściowego zacienienia (PSC), globalny maksymalny punkt mocy (GMPP), algorytm optymalizacji Coot (COA)

PDFPobierz PDF

28. Learning rate tuning as a software optimization technique for efficient deep learning

DOI: 10.15199/48.2025.07.28

Autorzy: Abdelkader BELHADRI, Ibtissem BENCHENNANE

Streszczenie: W niniejszej pracy przebadano optymalizację poziomu oprogramowania w celu przyspieszenia konwergencji szkolenia w zakresie głębokiego uczenia poprzez dynamiczną adaptację hiper-parametru szybkości głębokiego uczenia. Po pierwsze, przedstawiono podstawowe motywacje zredukowania czasu szkolenia. Następnie, dokonano rozległego przeglądu metod harmonogramu szybkości uczenia. Empiryczna ocena zbioru danych CIFAR-10, stosująca architekturę ResNet-18, pokazuje, że omawiane strategie w istotny sposób poprawiają skuteczność szkolenia bez potrzeby kompromisu w zakresie dokładności lub zwiększenia nakładu zużywanej energii.

Słowa kluczowe: głębokie uczenie, szybkość uczenia, zużycie energii, dokładność

PDFPobierz PDF

29. Optimized speed control of multi-phase PMSM drives using an adaptive fuzzy PI approach and multilevel inverter

DOI: 10.15199/48.2025.07.29

Autorzy: Fayçal MEHEDI, Ismail BOUYAKOUB, Abdelkader YOUSFI, Zakaria REGUIEG, Youcef BOT

Streszczenie: W tym artykule przedstawiono adaptacyjny regulator całkowy proporcjonalny z logiką rozmytą (AFLPI) do solidnej kontroli prędkości pięciofazowego silnika synchronicznego z magnesami trwałymi (FP-PMSM) zasilanego przez falownik wielopoziomowy (MLI). Głównym celem jest poprawa odpowiedzi dynamicznej, zmniejszenie błędu stanu ustalonego i zwiększenie odporności na zmiany parametrów w porównaniu z tradycyjnym sterowaniem zorientowanym na pole (FOC) opartym na PI. Symulacje potwierdzają wyższość proponowanego systemu FOC-AFLPI-MLI w zakresie wydajności śledzenia i odrzucania zakłóceń, co pokazuje skuteczność algorytmu AFLPI w wielofazowych napędach PMSM.

Słowa kluczowe: wielofazowy silnik synchroniczny z magnesami trwałymi, adaptacyjny rozmyty PI, sterowanie zorientowane na pole, wytrzymałość

PDFPobierz PDF